VÌ SAO DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN KHÔNG CÓ ĐIỀU LỆ?
Trả lời:
TƯ VẤN NHƯ Ý xin đưa ra ý kiến tư vấn nhằm giải đáp thắc mắc của bạn như sau:
Căn cứ tại Điều 20 Luật Doanh nghiệp năm 2014 và Điều 21 Nghị định 78/2015/NĐ – CP về Đăng ký Doanh nghiệp có quy định hồ sơ đăng ký doanh nghiệp của doanh nghiệp tư nhân bao gồm các giấy tờ sau:
1. Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp.
2. Bản sao Thẻ căn cước công dân, Giấy chứng minh nhân dân, Hộ chiếu hoặc chứng thực cá nhân hợp pháp khác của chủ doanh nghiệp tư nhân.
Như vậy, pháp luật không có quy định về việc thành lập Doanh nghiệp tư nhân phải có điều lệ hoạt động của công ty nên Doanh nghiệp tư nhân không bắt buộc phải có điều lệ hoạt động.
Trong hồ sơ đăng ký thành lập của tất cả các loại hình doanh nghiệp, chỉ có duy nhất loại hình doanh nghiệp tư nhân không cần có điều lệ. Còn tất cả các loại hình doanh nghiệp còn lại: công ty TNHH, công ty cổ phần, công ty hợp danh đều cần có điều lệ công ty như một loại giấy tờ bắt buộc.
Về khái niệm: Điều lệ là văn bản do quốc gia hoặc tổ chức xác lập điều chỉnh các vấn đề về hoạt động của các tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp xác định, các quạn hệ với các tổ chức, cơ quan khác nhau và các công dân hoặc điều chỉnh hoạt động của các tổ chức khác nhau và công dân, các quyền và nghĩa vụ trong lĩnh vực quản lý nhà nước hoặc hoạt động kinh tế cụ thể.
Về ý nghĩa: điều lệ là rất quan trọng đặc biệt là trong nội bộ của doanh nghiệp. Bởi vì, nó thiết lập tiêu chuẩn, quy định nhằm điều chỉnh cách hành xử, làm việc trong cơ quan, tổ chức đó. Điều lệ cũng đóng vai trò tạo hành lang pháp lý để các cá nhân/tổ chức trong nội bộ công ty thực hiện giám sát và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Như vậy, có thể tóm gọn lại rằng, nếu một doanh nghiệp được xem như một quốc gia, thì hiến pháp của quốc gia đó chính là điều lệ. Tuy nhiên, có một loại hình doanh nghiệp không cần điều lệ để đăng ký thành lập cũng như tiến hành hoạt động đó là doanh nghiệp tư nhân.
Sở dĩ, doanh nghiệp tư nhân không cần có điều lệ để đăng ký thành lập cũng như tiến hành hoạt động là bởi lẽ: Doanh nghiệp tư nhân là loại hình doanh nghiệp có tính chất đối nhân hoàn toàn. Có thể hiểu đơn giản, trong nội bộ doanh nghiệp tư nhân việc ra quyết định điều hành công ty, đại diện theo pháp luật của công ty trong phần lớn trường hợp đều do chủ sở hữu tiến hành, đảm nhiệm. Kể cả trong trường hợp, chủ sở hữu thuê người khác điều hành doanh nghiệp, thì vẫn phải chịu trách nhiệm về các việc trên.
Căn cứ tại Điều 185 Luật doanh nghiệp 2014 quy định về quản lý doanh nghiệp:
“Điều 185. Quản lý doanh nghiệp
Chủ doanh nghiệp tư nhân có toàn quyền quyết định đối với tất cả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, việc sử dụng lợi nhuận sau khi đã nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật.
Chủ doanh nghiệp tư nhân có thể trực tiếp hoặc thuê người khác quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh. Trường hợp thuê người khác làm Giám đốc quản lý doanh nghiệp thì vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Chủ doanh nghiệp tư nhân là nguyên đơn, bị đơn hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài hoặc Tòa án trong các tranh chấp liên quan đến doanh nghiệp.
Chủ doanh nghiệp tư nhân là đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.”
Như vậy, chủ doanh nghiệp tư nhân có toàn quyền quyết định về các công việc nội bộ của doanh nghiệp mình sở hữu. Đặc điểm pháp lý này khiến việc ban hành điều lệ không còn cần thiết. Bởi không có cá nhân nào trong nội bộ doanh nghiệp tư nhân có thể giám sát, thực hiện điều chỉnh hành vi của chủ sở hữu. Như đã nói, ở trên một trong những ý nghĩa của điều lệ là tạo cơ sở để thực hiện việc giám sát lẫn nhau. Nhưng trong doanh nghiệp tư nhân, cơ sở này sẽ không tồn tại do quyền hạn của chủ sở hữu là quá lớn. Như vậy, nếu ban hành điều lệ thì ai sẽ là người giám sát việc thực hiện đúng điều lệ, trong khi Luật doanh nghiệp 2014 quy định như trên. Vì vậy, việc yêu cầu điều lệ trong doanh nghiệp tư nhân, nếu thực hiện chỉ làm cho thủ tục thêm rườm rà, không sâu sát với thực tiễn cũng như trái với quy định của pháp luật.
Tóm lại, việc không yêu cầu điều lệ đối với doanh nghiệp tư nhân là vì đặc điểm pháp lý của doanh nghiệp tư nhân. Đây là quy định phù hợp với thực tiễn, đồng thời tránh tính rườm rà trong thủ tục hành chính nhà nước.
Trên đây là những tư vấn của Tư vấn Như Ý về vấn đề này, rất mong bài viết sẽ hữu ích cho bạn.